Gürültü, Kulak ve İşitmenin Korunması

Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.
10 kişiden birinde işitme kaybı vardır, bu kayıp normal konuşmayı ve anlamayı etkiler. Aşırı sese maruz kalma işitme kaybının en sık sebebidir.
Gürültü Kulakları Etkileyebilir mi?
Evet, gürültü tehlikeli olabilir. Eğer ses yeterince yüksekse ve uzun sürerse işitmemize zarar verebilir;
Kulaklarımı iyileştirebilir miyim?
Hayır, eğer kulağınızın yüksek sese alıştığını düşünüyorsanız bu durum kulaklarınıza büyük olasılıkla zarar vermiştir ve hiçbir tedavi yöntemi yoktur. İlaç, cerrahi veya işitme aleti kulağınız gerçekten zarar görmüşse işitmenizi düzeltmez.
Kulak Nasıl Çalışır?
Kulağın üç ana bölümü varıdır: dış kulak, orta kulak, iç kulak. Dışarıdan görebildiğimiz parça olan dış kulak kendi kanalına açılır. Kulak zarı dış kulak yolunu orta kulaktan ayırır. Orta kulaktaki örs, çekiç ve üzengi kemikçikleri iç kulağa sesin iletilmesine yardımcı olur. İç kulakta işitme ve dengeye hassas hücrelerle, beyine giden işitme siniri vardır.
Herhangi bir ses kaynağı kulağa titreşim veya ses dalgaları gönderir. Bunlar dış kulak yolu vasıtasıyla iletilir ve kulak zarına çarparak zarın titreşimini sağlar. Bu titreşimler orta kulağın küçük kemikçiklerine iletilir ve kemikçikler yoluyla iç kulağa buradan da işitme sinirine geçerler. Titreşimler iç kulakta sinir uyarıları haline dönüştürülür ve beyine giderler. Beyine uyarılar müzik, kapı çarpması gibi ses olarak algılanır.
Ses çok fazla olduğu zaman iç kulaktaki sinir uçlarını öldürmeye başlar. Yüksek sese maruz kalma süresi uzadıkça daha fazla sinir ucu harap olur. Sinir ucu sayısı azaldıkça da işitme azalır. Ölü sinir uçlarını canlandırmak mümkün değildir ve hasar kalıcıdır.
Sesin zararlı olduğunu nasıl anlayabilirim?
İnsanlar gürültüye duyarlılıkları açısından farklıdır. Genel olarak sesini duyurmak için bağırmak zorunda kaldığınız gürültülü ortam, kulağınızı ağrıtan sesler, kulağınızı çınlatan gürültü veya maruz kaldıktan sonra sağırlık yaşattıran sesler işitmenize zarar verebilir.
Bilimsel olarak ses iki türlü ölçülebilir: şiddet veya sesin yüksekliği debisel (dB) olarak ölçülür. Tizlik ise saniyedeki ses titreşim frekansı olarak ölçülür. Düşük tizlik daha az titreşim yaparken yüksek ses daha fazla titreşim yapar.
Frekans ve işitme kaybı arasındaki ilişki
Frekans saniyedeki devir veya Hertz ( Hz) olarak ölçülür ve sesin tizliğinin ne kadar fazla olduğunu gösterir. Genel olarak en iyi duyan çocuklar orgun en düşük noktası olan 20 Hertz' lik köpek havlama sesinin en tizliği olan 20.000 Hertz'lik sese kadar sesleri ayırt edebilir. İnsan konuşması 500-2.000 Hz arasındadır. Duyma kaybı başlayınca yüksek frekanslar daha önce kaybedilir. Bu da işitme kayıplı insanların bayan ve çocukların yüksek tizlik seslerini neden daha zor duyduklarını açıklar.
Yüksek frekanslardaki duyma kaybı ile ses duyulmasına rağmen anlaşılamaz. Ayrıca işitme Kayıplı hastalar benzer duyulan kelimeler arasındaki farkı ayırt edemezler çünkü sessiz harfler diğer sessizlere ve sesli harflere nazaran daha yüksek frekans ağırlığına sahiptirler.
Debisel Nedir?
Sesin şiddeti debisel (dB) olarak ölçülür. Yelpaze insan kulağının duyabileceği en silik sesten (0dB) roketin havalanma sesine (180dB) kadar değişir. DB logaritmik bir ifadedir, bu yüzden dB şiddetinde gelir; yani 20 dB, 10 dB katıdır.
DB Örnek
0 insan kulağının duyabileceği en silik ses
30 Fısıldama sessiz kütüphane ortamı
60 Normal konuşma, daktilo, dikiş makinesi
90 Çimen biçme makinesi, kamyon trafiği (günlük 8 saat)
100 Demir testere, havalı delici, kar aracı (korumasız maksimum 2 saat)
115 Rock konseri, oto kornası (korumasız max. 15 dakika)
140 Jet motoru (gürültü ağrı yaratır ve geçici sağırlık oluşturur)
Duymamı etkilemeyen en yüksek dB ?
Pek çok uzman 85 dB'den daha fazla sese maruz kalmanın zararlı olduğu konusunda hem fikirdir.
Gürültü süresi ve hasar ilişkisi nedir?
Yüksek sese ne kadar uzun süre maruz kalırsanız o kadar hasar gelişir. Ayrıca sesin kaynağına ne kadar yakınsanız hasar o kadar fazla olur. Ateşli silah kullanan biri kulaklık kullanmıyorsa işitme kaybı riskiyle karşı karşıyadır. Son çalışmalar gençlerde işitme kaybı sıklığının arttığını göstermektedir. Yüksek sesle dinlenen rock müziği ve kulaklık taşınabilir Walkman veya Diskman gibi aletlerin kullanımındaki artış gençlerdeki işitme kaybından sorumlu olabilir.
Gürültünün Başka Zararları Var mı?
Kulak çınlaması gürültüye maruz kalma sonrası görülür ve sıklıkla kalıcıdır. Bazı insanlar yüksek sese sinirlilik reaksiyonu gösterirler ayrıca kalp hızı ve kan basıncı veya mide asidinde artma görülebilir.
İş Sırasında Gürültüye Maruz Kalma
Pek çok insanda devamlı 85 dB üzerinde gürültüye maruz kalma anlamlı şekilde işitme kaybına yol açar ve daha yüksek sesler bu hasarı artırır. Korunmamış kulaklar için izin verilen maruz kalma süresi ortalama gürültü seviyesinde her 5 dB artış için yarısı kadar azaltılmalıdır. Örneğin 90 dB için maruz kalma süresi 8 saat, 95 dB için 4 saat ve 100 dB için 2 saat olmalıdır. İzin verilen en yüksek gürültü seviyesi korunmuş kulak için günde 15 dakika ve 115 dB'dir. 140dB üzerindeki gürültü kabul edilemez.
Gürültülü çalışma ortamları daha az gürültülü aletlerle donatılmalı veya çalışma saatleri azaltılmalıdır. Ancak bunun maliyeti pahalıdır. Alternatif olarak kişisel işitme korumaları ortalama 90 dB'den yüksek gürültüde kullanılmalıdır. Gürültü ölçümleri işitme koruması ihtiyacını gösterirse işveren en az kulak tıkayıcı ve bir tipte kulak susturucusunu ücretsiz olarak çalışanlara vermek zorundadır. Yıllık işitme testleri yüksek frekanslarda 10 dB veya daha fazla işitme kaybı gösterirse çalışan bilgilendirilmeli ve gürültü 8 saat için 85 dB'den fazla ise işitme korumaları kullanılmalıdır. İşitmede daha fazla kayıp ve / veya kulak hastalığı ihtimali KBB uzmanına görünmeyi gerektirir.
İşitme Koruyucuları Nedir ve Ne Kadar Etkilidir?
Kulak topları ve kağıt doku tıpaları sesi sadece 7 dB azaltır. İdeal 2 form vardır: kulak tıkacı ve kulak maskesi. İşitme koruyucusu kullanan işçilerden yarısı koruyucuların ses azaltma potansiyellerinin yarısını kullanırlar çünkü bu gereçleri devamlı kullanmazlar veya bu aletler kulağa tam olarak uymazlar. 8 saatlik bir süre devamlı takılırsa 30 dB'lik ses azalması bu koruyucu gürültüde 1 saat çıkarılırsa sadece 9 dB'lik sağlar. Bu debiseller logaritmik yelpaze ile ölçümleri sonucudur ve her 10 dB artışa ses enerjisinde 10 kat artış görülür. Korunmamış kulakla işçi, koruyucu kullanmaya nazaran 1000 kat daha fazla ses enerjisine maruz kalır. Ek olarak sese maruz kalma toplamsaldır. Bunun için evdeki gürültü veya partideki gürültü toplanarak hesaplanır.
İşitme kaybından şüpheleniyoruz bir KBB uzmanına görünün. İşitme problemini teşhis eder ve en iyi tedavi yolunu önerir.